Zapisując siebie lub swoje dziecko na naukę języków obcych, klient poszukuje najdogodniejszej metody nauczania. Jedną z najchętniej wybieranych opcji jest ALM, czyli tzw. metoda audiolingwalna. Jest ona rekomendowana przede wszystkim słuchowcom, którzy o wiele lepiej czują się w przyswajaniu wiedzy mówionej aniżeli pisanej. Jakie są zalety i wady nauki języków obcych metodą audiolingwalną? Jak mogą wyglądać modelowe zajęcia wykorzystujące ALM? Do których klientów przede wszystkim kierować ofertę z nauką audiolingwalną?

Rozmaite metody nauki języków obcych

Pedagogika językowa, nazywana niekiedy glottodydaktyką, wyszczególnia rozmaite metody nauki języków obcych. Trzy podstawowe metody wskazywane w literaturze przedmiotu to:

• Gramatyczno-tłumaczeniowa – nauka odbywa się poprzez tłumaczenie słów i tekstów oraz analizie gramatycznej tekstu z języka ojczystego na nauczany oraz odwrotnie, z języka nauczanego na ojczysty;
• Komunikatywna – edukacja obejmuje równolegle cztery podstawowe obszary: mowy, słuchania, czytania i pisania, aktualnie to jedna z najpopularniejszych metod nauki języka obcego;
• Audiolingwalna – nauka odbywa się poprzez przyswajanie słów, fraz, a często także gotowych wzorców komunikacyjnych, dzięki czemu następuje nauka głównie poprzez słuch i mowę.

Próby stwierdzenia, która z powyższych metod jest najlepsza, z góry skazane są na porażkę – każda z nich służy innej grupie odbiorców i innym celom. Metoda komunikatywna sprawdzi się dobrze w oświacie państwowej, gdzie odbiorcami są uczniowie doskonalący swoje kompetencje językowe przez wiele lat. Jeżeli liczy się szybka i skuteczna nauka pewnej grupy fraz, np. podczas szkolenia wojskowego czy policyjnego, o wiele lepsza będzie metoda audiolingwalna. To tak, jak gdybyśmy chcieli debatować nad tym, które nadwozie samochodu jest lepsze: kompaktowe auto miejskie, dynamiczne coupé, rodzinny minivan czy pakowne kombi. Każde ma swój cel i swoją grupę odbiorców, która najbardziej skorzysta na zakupie danego pojazdu.

Metoda audiolingwalna – na czym polega?

Metoda audiolingwalna czerpie swoją nazwę od dwóch elementów: audio, czyli dźwięku i lingua, czyli języka. Uczeń otrzymuje wiedzę przekazywaną w pierwszej kolejności metodą ustną – pisanie słów i zdań stanowi ewentualne uzupełnienie dydaktyki. Nauka języka obcego odbywa się przede wszystkim poprzez powtarzanie zdań wypowiadanych przez nauczyciela. Na początku powtarzane są frazy kluczowe, następnie „ubiera się” je w całe zdania, a po zapamiętaniu całych wyrażeń następuje sekwencja dialogowa. Tym sposobem – metodą małych kroczków – słuchacz przygotowywany jest do reagowania na najczęściej spotykane sytuacje życiowe. Kurs prowadzony jest w dynamicznym tempie, dlatego istotne jest systematyczne przyswajanie i utrwalanie materiału. Praca może być wykonywana zarówno w obecności nauczyciela (np. metoda Robina Callana), jak również samodzielnie, przy pomocy nagrań audio (np. metoda SITA).

Nauka języków obcych metodą ALM

Najbardziej znaną metodą nauki języków obcych o podłożu audiolingwalnym jest metoda Robina Callana. Szczegółowo opisywaliśmy ją w jednym z naszych poprzednich wpisów, dlatego teraz przypomnimy tylko najważniejsze jej założenia. Metoda Callana nie uczyni z uczniów tłumaczy przysięgłych ani nie pozwoli zdobyć wiedzy na poziomie native speakerów. Pomoże natomiast w bardzo szybkim przyswojeniu najczęściej stosowanych schematów komunikacyjnych. Słysząc pytanie „What would you like to eat?”, osoba ucząca się metodą ALM wie, że pytanie dotyczy jedzenia, a odpowiedź należy zacząć od „I would like to eat…”. Całość działa na zasadzie akcja-reakcja, przy czym to kursant najczęściej jest stroną reagującą, nie inicjującą kontakt. Tym sposobem obcokrajowcy mogą szybko i sprawnie przyswoić kompetencje, które będą dobrym punktem wyjściowym do dalszego pogłębiania wiedzy. 

Zalety metody audiolingwalnej

Jak każda metoda, tak i ta ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Osoby przemawiające na korzyść tej metody doceniają przede wszystkim szybkość nauki i praktyczne wykorzystanie nowo zdobytej wiedzy. Nie używa się tutaj kwiecistych zdań czy konstrukcji rodem z profesjonalnego dziennikarstwa. Zamiast tego, nacisk kładzie się na praktykę – nauka obejmuje bowiem te zdania i słownictwo, z których typowy native speaker korzysta na co dzień. Wysoka intensywność, znana jako „ALM drilling” chwalona jest za przyspieszone osiąganie postępów, które pozwala zgłębić podstawy komunikacji w zaledwie kilka, kilkanaście dni. Po niespełna miesiącu uczeń będzie w stanie się przedstawić, poprowadzić prosty dialog, wykonać polecenia oraz zadawać pytania w języku obcym. Istotne jest również, że metoda ALM może być przygotowana w przystępnej formie – śpiewanie piosenek i wierszyki spodobają się najmłodszym.

Wady metody audiolingwalnej

Przeciwnicy metody audiolingwalnej wskazują, że metoda ta jest w pewnym stopniu ułomna. O ile rozumienie mowy i umiejętność wysławiania się będą na poziomie satysfakcjonującym, o tyle brak nauki gramatyki czy zapisu sprawi, że uczniowie będą mieli trudności z pisaniem i gramatyką. Pod tym względem może dojść do niepożądanej sytuacji, w której słuchacze będą niepiśmienni i nie poradzą sobie np. przy wypełnianiu druków, czytaniu komunikatów czy pisaniu listów. Uczniowie nie mają pewnej „głębi” i refleksji na temat tego, o czym mówią – zajęcia bazują na nawykach, które przeciwnikom niekiedy przypominają tresurę lub programowanie mechanizmów. My jednak jesteśmy dalecy od tak drastycznej oceny metody ALM, jednakże warto zwrócić uwagę, że zamiana „What would you like to eat?” na nieco mniej formalne „Whatever you fancy” może wprowadzić słuchacza w pewne zakłopotanie.

Kto dobrze się odnajdzie podczas nauki metodą audiolingwalną?

Metoda audiolingwalna rekomendowana jest szerokiemu gronu osób, aczkolwiek najlepsze wyniki osiągają dorośli. Przy intensywnym tempie Callana problemy mogą pojawić się wśród dzieci do lat 8 i wśród seniorów. Jeśli jednak dobierzemy odpowiednie dla nich tempo i formę zajęć (np. śpiewanie piosenek interaktywnych z dziećmi), to z pewnością takie zajęcia będą dla nich wartościowe. Nauczanie metodą audiolingwalną najlepiej sprawdzi się wśród osób, które:

• Dopiero rozpoczynają swoją naukę i chcą, aby ich przygoda z nowym językiem obcym zaczęła się od przystępnych form mówienia i słuchania;
• Potrzebują w krótkim czasie przyswoić codzienne, najbardziej przydatne zwroty w związku z wyjazdem urlopowym lub poszukiwaniem pracy;
• Wolą nauczyć się praktycznych form mówionych niż zdobyć holistyczną wiedzę z zakresu pisania i czytania tekstu (w tym także gramatyki i ortografii);
• Pracują w specyficznym zawodzie (np. żołnierz) i muszą rozwinąć kompetencje językowe o stosowany żargon (np. fraza „Oscar Mike” zamiast „on the move”);

Warto umieścić informację na stronie www lub na profilu facebookowym o tym, kto z pewnością odnajdzie się na zajęciach audiolingwalnych. Należy też przygotować się na pytania ze strony klientów – wiele osób poszukuje idealnej metody dla siebie nim zdecyduje się na wykupienie kursu.

Przykładowe zajęcia prowadzone metodą audiolingwalną dla dzieci

Metoda audiolingwalna bazuje przede wszystkim na zapamiętywaniu i choć dziecięcy umysł jest chłonny niczym gąbka, to nie można zasypać uczniów szeregiem nowych słów i zwrotów. Idealne do nauki będą wszelkie piosenki z pokazywaniem, np. dobrze znana wszystkim „Head and shoulders” z dotykaniem tych części ciała, o których akurat mówimy w piosence. Równie dobrym pomysłem będzie dodanie wierszyków, w których akurat nowo poznane słowa będą grać kluczową rolę. Rymowanki mogą być całkowicie po angielsku, a mogą mieć strukturę mieszaną, tj. objaśnienie słowa po polsku, zaś samo słowo po angielsku. Przykładowy scenariusz lekcji metodą ALM z dziećmi:

1. Wprowadzenie do zajęć i krótkie powtórzenie materiału z poprzedniej lekcji
2. Przedstawienie nowych słów – zestaw pierwszy
3. Piosenka lub wierszyk utrwalający pierwszy zestaw słów
4. Przedstawienie nowych słów – zestaw drugi 
5. Piosenka lub wierszyk utrwalający drugi zestaw słów
6. Powtórzenie wszystkich słów poprzez jedną z nowoczesnych metod nauki
7. Przedstawienie nowych wyrażeń z wykorzystaniem nowo poznanych słów
8. Ćwiczenie w formie dialogu utrwalające nowo poznane wyrażenia
9. Podsumowanie zajęć i zakończenie lekcji

Poniższy plan pozwala efektywnie zagospodarować około 90 minut, przy krótszych lekcjach moduły 2 i 4 oraz 3 i 5 można scalić, tworząc jedną listę słów. 

Przykładowe zajęcia metodą ALM dla dorosłych

Zajęcia metodą ALM spotkają się z uznaniem dorosłych, o ile dostosujemy tempo zajęć i poznawania nowych słów do ich potencjału. Przy seniorach warto nieco zwolnić, gdyż ich możliwości do przyswajania słownictwa są mniejsze z przyczyn naturalnych. Metoda ALM najczęściej stosowana jest podczas kursów typu „Angielski na wakacje w miesiąc”, „Błyskawiczny kurs języka niemieckiego”. Tutaj – w przeciwieństwie do piosenek czy rymowanek z zajęć dziecięcych – zastosowanie znajdzie odsłuchiwanie dialogu lektorów lub nagrań z native speakerami. Zatrzymywanie materiału wraz z jego sukcesywnym powtarzaniem będzie najbardziej efektywnym sposobem na przyswajanie wiedzy metodą ALM. Przykładowy scenariusz zajęć prowadzonych metodą audiolingwalną:

1. Wprowadzenie do zajęć i powtórzenie materiału z poprzednich zajęć
2. Odsłuchanie dialogu lub nagrania audio z nowymi słowami i zwrotami
3. Aktywna praca z powtarzaniem dialogu i objaśnianiem jego znaczenia
4. Przedstawienie nowych słów tematycznie powiązanych 
5. Ćwiczenia utrwalające w postaci powtarzania nagrań bez tłumaczenia
6. Przedstawienie nowych zwrotów i wyrażeń tematycznie powiązanych
7. Ćwiczenia utrwalające w postaci prowadzenia dialogu w parach
8. Utrwalenie wiadomości przyswojonych na danych zajęciach
9. Podsumowanie lekcji i zakończenie zajęć

Ten plan pozwala na efektywne zagospodarowanie około 60-75 minut. Przy kursach cechujących się wysokim tempem nauki punkty od 2 do 7 należy zwielokrotnić, przeplatając nowe słowa i nowymi frazami.

ActiveNow jako efektywne wsparcie szkół

Niezależnie od tego, czy Twoja szkoła prowadzi nauczanie z wykorzystaniem metody audiolingwalnej, komunikatywnej czy gramatyczno-tłumaczeniowej, cennym wsparciem okaże się ActiveNow. Przygotowane przez nas rozwiązania stanowią odpowiedź na zapotrzebowanie zgłaszane zarówno przez właścicieli szkół językowych, jak również nauczycieli i korepetytorów. Dzięki ActiveNow w prosty i przejrzysty sposób możesz zarządzać zajęciami i nanosić ewentualne zmiany w wirtualnym planie lekcji. Dostęp do niego mają zarówno uczniowie, jak i prowadzący zajęcia, a poprzez moduł masowej komunikacji SMS i e-mail błyskawicznie poinformujesz zainteresowane strony o wprowadzonych zmianach. E-dziennik pozwoli zweryfikować obecność kursantów na danej lekcji, a w przypadku braku obecności, ActiveNow pozwoli umówić spotkanie odrabiające opuszczony materiał. W wygodny sposób poprowadzisz także rozliczenia z klientami – wystawisz fakturę, umożliwisz płatność online, przypomnisz o zaległości czy przeanalizujesz raport płatności. Przekonaj się, jak dużym ułatwieniem będzie ActiveNow dla Ciebie, Twoich pracowników i Twoich klientów!