Jeszcze kilkadziesiąt lat temu nauka polegała głównie na odczytywaniu formułek z podręcznika i notowaniu tego, co nauczyciel dyktuje. Nietrudno się domyśleć, że taka forma prowadzenia zajęć była nieatrakcyjna, by nie powiedzieć wprost – męcząca. Z biegiem czasu powstawały kolejne metody, które wspierały proces dydaktyczny i zachęcały uczniów do zgłębiania tematu. Obecnie mamy do dyspozycji nowoczesne metody dydaktyczne, które warto wdrożyć w praktyce.

Czy nasze szkoły stosują nowoczesne nauczanie?

Jakie są Twoje skojarzenia ze szkołą i z nauką? Obowiązek i przymus czy ciekawość i fascynacja? „Byle do dzwonka” czy zainteresowanie przedmiotem? Natłok zadań domowych czy ciekawe projekty? Prowadzący bez pasji czy dobry, potrafiący przekazać wiedzę nauczyciel? Jeśli częściej wskazujesz pierwszą z dwóch opcji, to z dużą dozą prawdopodobieństwa nie doświadczyłeś nowoczesnych metod nauczania. Te zdecydowanie szybciej pojawiły się w obszarze edukacji prywatnej: korepetycji oraz zajęć pozalekcyjnych. Nie ma w tym nic dziwnego – widać to chociażby po strukturze klientów ActiveNow, gdzie po innowacyjne narzędzie sięgają przede wszystkim prywatne ośrodki i szkoły językowe. Z jednej strony taka sytuacja powodowana jest potrzebą konkurencyjności szkół, z drugiej – w prywatnych placówkach często uczą pasjonaci przedmiotu, osoby z powołaniem do zawodu. To właśnie postać prowadzącego zajęcia jest tutaj kluczowa – dobry nauczyciel umiejętnie przekazuje wiedzę i angażuje uczniów w zajęcia, o czym pisaliśmy w jednym z poprzednich wpisów. 

Nowoczesne nauczanie – czyli jakie?

Istotnym elementem nowoczesnego nauczania jest przełamywanie pewnych negatywnych skojarzeń i oczekiwań, że nauka to nic innego, jak nudne wykuwanie formułek na pamięć. Nowoczesne nauczanie cechuje się kreatywnością i nieszablonowym podejściem do nauki. Rezultatem jest aktywizacja uczniów i poprawa procesu dydaktycznego. Wśród dzieci będzie to przede wszystkim nauka przez zabawę, na czym bazuje chociażby metoda Teddy Eddie. Młodzież bez wątpienia doceni wyjście poza ramy standardu: projekty badawcze i nauka w praktyce (np. poprzez oglądanie seriali czy słuchanie muzyki w nauczanym języku) zamiast klasycznych prac domowych. Dorośli z kolei doskonale będą czuli się w rozmaitych formach grywalizacji: quizów, zbierania odznaczeń czy wykonywania codziennych zadań. To tylko jedne z co najmniej kilku wartościowych metod dydaktycznych, które warto zastosować w prowadzonej przez Ciebie szkole. Sprawdź siedem przygotowanych przez nas niezawodnych metod, które gotowe są do wdrożenia już od następnych zajęć!

Metoda 1: Quizy i teleturnieje

Wyobraź sobie, że przychodzisz na zajęcia z języka niemieckiego, a prowadzący – zamiast otworzyć podręcznik – zaprasza Was do teleturnieju. Oczywiście, nie mówimy tutaj o castingu do „Jednego z dziesięciu”, „Postaw na milion”, „Milionerów” czy „Koła fortuny”. Mowa o formie nauczania pytanie-odpowiedź w odświeżonej, bardziej rozrywkowej formule. Prowadzący zajęcia zadaje pytania z różnych zagadnień: poprawności językowej, wiedzy ogólnej czy powtórki ostatnio omawianego materiału. Uczestnicy – zależnie od przyjętej koncepcji – odpowiadają pojedynczo na wskazanie lub zapisując swoją odpowiedź. Pytania mogą także dotyczyć ciekawostek powiązanych z nauczanym kursem, np. na lekcji niemieckiego możemy zapytać o to, ile litrów piwa wypija się corocznie podczas Oktoberfestu. Tym sposobem nie tylko zweryfikujemy bieżącą wiedzę naszych uczniów, ale także poszerzymy ją i przekażemy informacje w kreatywny sposób. Warto tutaj posiłkować się aplikacjami takimi jak Kahoot czy Quizlet, które umożliwiają bezpłatne przygotowanie quizów i intuicyjną obsługę całego naszego pomysłu.

Metoda 2: Questy i achievementy

Część z nas (o ile nie większość) od czasu do czasu gra w gry komputerowe. Niezależnie od tego, czy gustujemy w grach zręcznościowych, fabularnych, symulatorach czy też strategicznych, wspólnym elementem są questy. Wykonywanie questów – czyli zadań przewidzianych pewnym schematem gry – pozwala nam odblokować achievementy, czyli osiągnięcia przypisywane do postaci. Faktem jest, że gra zawierająca zarówno zadania główne, jak i poboczne wraz z listą osiągnięć jest znacznie ciekawsza niż ta, która pozbawiona jest tego elementu. Podobnie jest w edukacji – wyznaczenie celu głównego i celów pobocznych pomoże zdobyć kompetencje, które można porównać do achievementów. Dobrym pomysłem jest utworzenie rozpiski osiągnięć związanych z przedmiotem nauczania. I tak dla języka angielskiego mogą to być „Excellent listener” za wykonanie zadań związanych ze słuchankami, „Brains beat brawns” za zdobycie maksimum punktów w teście czy „Actionman” za realizację questów w zakresie aktywności na zajęciach. To świetna forma motywacji tak dla młodzieży, jak i dorosłych!  

Metoda 3: Studium przypadku

Metoda case study, czyli studium przypadku to znana i ceniona forma prowadzenia ćwiczeń w uczelniach wyższych, którą z powodzeniem można „przemycić” do szkół prywatnych. Mało tego – również i trenerzy piłki nożnej, tenisa czy innych dyscyplin sportowych mogą ją wykorzystać do skutecznego przekazywania wiedzy. Prowadzący przedstawia konkretny przypadek, najczęściej w formie video (aktywność fizyczna) lub opisu sytuacyjnego (aktywność intelektualna). Następnie przedstawiana jest sytuacja zastana i możliwe warianty rozwiązań wraz z analizą skutków działań. Uczniowie z kolei mają za zadanie wybrać najlepsze rozwiązanie lub zaproponować swoje, przy okazji analizując potencjalne możliwości błędu. Naturalnie wywiązująca się dyskusja także ma walor edukacyjny – starajmy się unikać krytyki uczniów za ich pomysły. Trenerzy sportowi mogą zainspirować się panelami prowadzonymi tak, jak robią to eksperci w trakcie przerwy w meczu. Możliwe jest też wypracowanie konkretnych wariantów rozegrań – dzięki temu podopieczni zobaczą, jak taka taktyka sprawdza się w praktyce. 

Metoda 4: Dyskusja panelowa

Aranżowanie rozmów na linii student-nauczyciel lub student-student to najprostszy sposób, by zaangażować ucznia w zajęcia. Poprzez słuchanie prowadzonego dialogu prowadzący może oceniać jego umiejętności językowe i zdobytą wiedzę oraz korygować ewentualne błędy po zakończonej wymianie zdań. Coraz większe grono nauczycieli dostrzega korzyści płynące z takiego sposobu nauczania, toteż aranżuje moderowane debaty i dyskusje panelowe. Takie wydarzenie można bez trudu zaplanować przy użyciu ActiveNow, co zobaczą zarówno uczestnicy, jak i prowadzący zajęcia. Wystarczy wybrać funkcjonalność wydarzeń, dodać jednorazowe zdarzenie „Dyskusja Panelowa”, a następnie wprowadzić temat dyskusji. Tematyka może być dowolna, jednak warto postawić taką tezę, by pojawiły się różnice zdań. Przykładowo, na kursie hiszpańskiego można rozmawiać o tym, czy corrida i la tomatina powinny być zakazane, a na lekcji angielskiego warto rozważyć teorie dotyczące powstania Stonehenge. Możliwe jest także podzielenie grupy na obrońców i przeciwników danej tezy, co zachęci uczniów do argumentacji nierzadko wbrew swoim przekonaniom. Dzięki temu możliwe będzie sprawdzenie kompetencji językowych w sytuacji synchronicznej, wymagającej zarówno aktywnego słuchania, jak i konstruowania wypowiedzi w czasie rzeczywistym.

Metoda 5: Mapa myśli

Uczniowie niejako przywykli już do tego, że wszystkie notatki będą dyktowane przez osobę prowadzącą zajęcia. Tym sposobem zamiast notować treść ze zrozumieniem, przepisują słowa nauczyciela bez większej refleksji. Co więcej, nie każdy student potrafi uczyć się z klasycznej formy notatek – dla kinestetyków może być to uciążliwa metoda. Innowacją w tej sferze będzie tworzenie mapy myśli, czyli specjalnej formy ułożonej w grafy. Na środku kartki zapisywany jest temat główny, np. „Emotions”, od którego to odchodzą tematy poboczne, np. „Anger”, „Fear”, „Happiness”. Każdy temat poboczny jest zapisywany innym kolorem, a w celu wyróżnienia można dodawać także tematycznie związane rysunki. Następnie od tematów pobocznych odchodzą informacje rozwijające, czyli przy „Anger” zapisać można słowa „Upset”, „Furious”, „Mad”, „Annoyed”, które będą pełnić funkcję synonimicznego pogłębienia wiedzy. Tym sposobem możliwe jest rozpisanie niemal każdego zagadnienia w przyjaznej formie. Co więcej – to uczeń decyduje, co znajdzie się w jego mapie myśli, a zatem już na etapie jej tworzenia zapamiętuje część poruszanych kwestii.

Metoda 6: Projekty edukacyjne

Po raz kolejny szkoły prywatne mogą zainspirować się działaniami, które prowadzone są na uczelniach wyższych. Podczas ćwiczeń naprawdę niewielu dydaktyków decyduje się na zadawanie klasycznych zadań domowych do przygotowania na następne zajęcia. Zamiast tego, już na pierwszych zajęciach podawana jest informacja o projekcie semestralnym: założeniach pracy, celach badawczych i zadaniach do wykonania. Uczniowie – indywidualnie lub w grupach – kompleksowo opracowują przydzielone im zagadnienie, korzystając z dostępnych źródeł oraz prowadząc własne analizy i badania. W szkole prywatnej taką formę należy zmodyfikować – zamiast jednego, dużego, trwającego cały semestr projektu można przygotować kilka mniejszych, które obejmą swoim zakresem pewną partię materiału. Projekt badawczy będzie obejmować kilka jednostek lekcyjnych lub spotkań, dzięki czemu możliwe będzie kompleksowe opracowanie wskazanego zagadnienia. Taka forma jest z pewnością dużo ciekawsza i przyniesie o wiele więcej korzyści, niż zadawanie kilkunastu przykładów z czasownikami do uzupełnienia.

Metoda 7: Twoja koncepcja

Kto powiedział, że chodzenie przetartymi szlakami – szczególnie w dziedzinie nauki – jest jedyną słuszną metodą? Każdy z nas może obudzić w sobie pioniera i stworzyć taki system, który zmotywuje uczniów do nauki. To zawsze będzie oryginalny koncept, który wniesie powiew świeżości do niekiedy już nudnego systemu edukacyjnego. Aby jednak mieć pewność, że koncepcja będzie udana, należy się upewnić, że:

• Zasady wykonania projektu lub reguły gry są zrozumiałe dla wszystkich i nie będą się zmieniać w trakcie trwania procesu;
• W razie potrzeby możliwe jest przytoczenie jasnego przykładu, w jaki należy wykonać projekt oraz co nie jest zalecane;
• Wszyscy uczniowie wiedzą, czego się od nich oczekuje i jaki (w przybliżeniu) powinien być wynik końcowy lub rezultat;
• W trakcie projektu nauczyciel zareaguje na niepowodzenie informacją zwrotną, a nie krytyką lub deprecjonowaniem wartości;
• Projekt będzie niósł ze sobą wartość, która odpowie na pytania „dlaczego warto robić takie zadania?” oraz „co zyskałem robiąc takie zadanie?”;
• Jeśli to możliwe, projekty powinny angażować w pewnym stopniu także pasje oraz zainteresowania poszczególnych uczniów;
• Przez cały czas trwania projektu nauczyciel pozostaje w ścisłym kontakcie z uczniami, jednocześnie oferuje im swoją pomoc;

Innowacyjne metody nauczania we współpracy z ActiveNow

Wyzwania pojawiające się w XXI wieku są zupełnie inne niż te, które znamy jeszcze sprzed kilkunastu czy kilkudziesięciu lat. Coraz więcej osób posiada biegłość obsługi urządzeń korzystających z Internetu, doceniamy wygodne rozwiązania i chętnie załatwiamy kilka spraw z poziomu jednej aplikacji. Zamiast iść do sekretariatu, wolimy wykonać telefon, a zamiast czekać na odczytanie ocen w klasie, wolimy zalogować się do e-dziennika. Mając to na uwadze, ActiveNow przygotował kompletne narzędzie gotowe odpowiadać na potrzeby zarówno uczniów, jak i nauczycieli w obrębie danej szkoły. Przejrzysty plan lekcji pozwala zorientować się uczniom, kiedy następuje najbliższe spotkanie, a prowadzącym swobodnie zarządzać zajęciami. Zadania domowe mogą być zlecone oraz rozliczone całkowicie online, w systemie ActiveNow. Możliwe jest także zgłaszanie nieobecności oraz umawianie zajęć odrabiających, a w razie potrzeby dostępna jest także komunikacja masowa w formie SMSów. To z pewnością są istotne ułatwienia, które pomogą prowadzić innowacyjne zajęcia.